1- داربست چيست؟
داربست تجهيزاتي موقتي از جنس چوب يا فلز است كه براي دسترسي ايمن و آسان به محلهاي كار بالاتر از 2 متر از آنها مورد استفاده قرار ميگيرد.
2- اجزاي داربست
صفحاتي از جنس چوب / فلز هستند كه داربست روي آن قرار ميگيرد. اين اجزا در زير شرح داده ميشوند:
Base plate
پايه فلزي براي پخش و توزيع بار است كه زير لولههاي استاندارد به كار ميرود (بين خاك و لوله استاندارد).
Plank
تختههايي هستند كه در داربست مورد استفاده قرار ميگيرند.
Toe board clip
گيره نگه دارنده قرنيز ميباشد.
Brace
لولههاي مهاري هستند كه به صورت اريب وضربدري بسته ميشوند و ساختمان داربست را محكم نگه ميدارند.
Bay length
فاصله بين دو پايه استاندارد مجاور در طول و رو به روي داربست است.
Board
چوبي نرم است كه براي دسترسي به سكوهاي كاري و… بكار ميرود. اين چوب بايد در مقابل آتش مقاوم باشد.
Board beare intermediate transom
لولهايست كه در فاصله بين ladger براي تقويت سكوهاي كار نصب ميشود.
Butlers
لولهاي است كه خوب با بريسها محكم شده و در مقابل داربست براي تقويت آن به كار ميرود.
Castor
چرخ گردانيست با ابزار قفل كن كه به پايه استاندارد بسته شده و براي حركت داربست بكار ميرود.
Coupler
بستي است كه براي اتصال و بستن دو لوله بهم ديگر در داربست بكار ميرود و در دو نوع ميباشد:
الف: حامل بار
ب: غير حامل بار
Guard rail
لولهاي است كه از داخل داربست براي جلوگيري از سقوط افراد بسته ميشود (معمولا در ارتفاع 91 و47 سانتيمتري از كف محل كار).
Hoop iron
تسمهاي فلزي است كه به سر تخته داربست ميبندند كه از جدا شدن و شكاف برداشتن تختهها جلوگيري كند.
Ledger
لولهاي افقي است كه به لوله استاندارد بسته ميشود (به وسيله بستهاي حامل بار) اين لولهها از خم شدن استاندارد جلوگيري ميكند.
Access plate form
سكوي ساخته شده از چوب است كه محل ورودي نردبان را تامين مينمايد.
Lift
مجموعه است از لجرها و ترانزومها و تختههاي حامل كه يك سطح افقي را براي داربست تامين ميكنند.
Need transom
ترانزومي كه از داربست بيرون آمده باشد.
Node point
محل اتصال ترانزوم، لجر و استانداردها به يكديگر ميباشد.
Puncheon
لولهاي عمودي است كه در پايينترين انتهاي خود با كوپلرها به لوله افقي وصل شده كه بار را مستقيما به بيس پليت و يا زمين نميفرستد.
Raker
لوله حامل بار به شكل اريب است و براي تقويت داربست بكار ميرود.
Scafftag
اتيكتي كه در تمام راههاي ورودي به داربست نصب ميشود و نشان ميدهد كه داربست در هفته گذشته مورد بررسي قرارگرفته است و در دو رنگ سبز و قرمز ميباشد (سبز: داربست ايمن است) (قرمز: داربست ناايمن است).
Sleeve coupler
قطعهاي است كه دو لوله را به همديگر وصل مينمايد (همراه با مغزي چدني يا فلز ديگر).
Sole plate
تخته الوار كوتاه است كه زير بيس پليت نصب ميشود و فشار وارده را توزيع ميكند در زمينهاي سست وشل كاربرد زيادي دارد (بين زمين وبيس پليت قرار مي گيرد).
Spigot joint pin
بستي كه در آخر داربست بسته ميشود براي اتصال دو لوله داربست به يكديگر بكار ميرود.
Standard
لوله عمودي است كه براي انتقال بار به سطح زمين بكار ميرود.
Stop End
گارد ريلي است كه در انتهاي داربست براي جداكردن قسمت بدون تخته بكار ميرود و از سقوط افراد جلوگيري ميكند.
Tie
لولهاي است كه براي بستن داربست به يك لنگر بكار ميرود.
Toe bord
(قرنيز) تختهاي كه در طول لبه سكو براي جلوگيري از سقوط ابزار و اشيا به كار ميرود.
Transom
لولهاي است كه استاندارد بيروني را به استاندارد دروني متصل مي كند.
3- اتيكت
براي اين كه كاربر بداند كه داربست از لحاظ ايمني مورد تاييد است يا خير، از اتيكت استفاده ميشود. اين اتيكت در مقابل گرما، نور آفتاب، رطوبت و باران مقاوم است و توسط ماژيكهاي مخصوصي روي آن نوشته مي شود. اتيكت سبز يعني داربست از لحاظ ايمني مورد تاييد است. اين اتيكت توسط ناظر داربستبندي به داربست آويزان ميشود. اتيكت بايد در محل ورود افراد به داربست بايد كاملا مشخص باشد.
اگر داربست از لحاظ ايمني مورد تاييد نباشد اتيكت قرمز نصب ميشود. كار كردن روي داربستي كه اتيكت قرمز دارد مجاز نيست. بهتر است ابتداي محل ورود داربستي كه اتيكت قرمز دارد با نوار خطر بسته شود.
براي انجام پيشنهاد و بازرسي و ثبت نكات مهم ايمني و ثبت نواقص و تاريخ بازديد از قسمت پشت اتيكت سبز استفاده ميكنند كه به رنگ زرد ميباشد.
در شرايط بد جوي (باران، برف، طوفان) و هرگونه تغييرات در ساختمان داربست، بازرسي از تمام اجزاي داربست انجام ميشود و اتيكت مناسب آن نصب ميشود.
4- نكات ايمني
از موارد مهم در داربستبندي اينست كه داربست بايستي توسط فرد ماهر و مجرب برپا و مرتب بازديد شود. همچنين از لوازم وتجهيزات مناسب براي كار استفاده شود. در نگهداري از بستها، لولهها، رابطها و ... بايد دقت كافي مبذول شود. هيچ قطعهاي از داربست نبايد از بالا به پايين پرتاب شود. تمامي بستها و گيرهها براي دوام بيشتر بهتر است در يك ظرف محتوي روغن و گازوييل نگهداري شوند. از بكار بردن قطعات معيوب، شكسته وخم شده بايد بشدت پرهيز شود. در هنگام كار بايستي داربست بند از آچار مناسب رينگي براي كار استفاده نمايد.
استفاده از لوازم حفاظت فردي نظير كفش ايمني، كلاه، دستكش، لباس كار راحت (نه گشاد ونه تنگ)، كمربند ايمني ضروري است.
قبل از شروع كار تمامي افرادي كه با داربست كار ميكنند (داربست بند و ...) بايد در كلاسهاي آموزشي شركت نمايند و پس از گذراندن كلاس و قبولي در آزمون تئوري و عملي مجاز هستند كه كار خود را شروع نمايند.
براي افراد داربست بند كارت مخصوص صادر ميشود كه نشان ميدهد اين افراد دوره مربوطه را گذرانده و با رعايت كامل ايمني مجاز بكار هستند. از بكار گيري افرادي كه از ارتفاع ميترسند و تجربه و دانش كافي را ندارند خودداري كنيد.
كاركنان بايد در مورد خطرات داربست وچگونگي محافظت و كنترل خطرات آموزشهاي لازم را فرا گيرند.
آموزش بايد شامل موارد زير باشد:
- ماهيت الكتريسته، سقوط و خطر سقوط اجسام
- چگونگي حفاظت در برابر برق گرفتگي و محافظت در برابر سقوط
- چگونگي استفاده از داربست
اين آموزشها بايستي به صورت مداوم تكرار گردد. آموزش كاركنان بايد شامل برپاكردن، اوراق كردن، حركت دادن، به كارگيري، بازسازي، نگهداري و بازرسي داربست براي تشخيص خطرات و روشهاي اصلاحي آن باشد.
قبل از هر چيز فرد بايد نحوه استفاده درست از كمربند ايمني را فرا گيرد. در ارتفاع 2 متر به بالا بايد از كمربند ايمني safety harness استفاده كرد.
استفاده از safety belt منسوخ شده زيرا در هنگام سقوط افراد ضربه شديدي به كمر وارد ميكند كه ميتواند موجب آسيب شديد به نخاع و كمر شود. استفاده ازfull body harness توصيه ميشود چون از چند جهت بدن را در برميگيرد (ران پا، كمر، سينه وشانه) و فشار وارده به بدن در چند نقطه پخش ميشود كه اين خود از شدت عوارض ميكاهد.
ازاضافه كردن به سر طول طناب كمربند خودداري كنيد. در جايي كه طول طناب كم ميباشد ميتوانيد از يك تسمه سالم استفاده كنيد. از طنابهاي نجات قرقرهاي كه متحرك هستند و همراه كاربر جابجا ميشوند نيز ميتوان استفاده نمود.
قبل از شروع كار بايد تمامي قسمتهاي كمربند شامل سگگ، كارابين تسمهها و ساير ضمايم بررسي شود تا مشكلي نداشته باشد. از آلوده كردن كمربند به رنگ، روغن و ضربه شديد و كشيدن آن خودداري كنيد. در ناحيه ران پا كمربند بايستي بدرستي و محكم قرارگيرد كه در هنگام سقوط كمترين ضربه به بدن بويژه ناحيه بين دو ران وارد آيد. فاصله مناسب بين جناغ سينه و كمربند بايد به اندازه يك كف دست باز باشد. در بالاي سازههاي فلزي بهتر آن است كه كمربند را به طـناب نجات ببنديد و يا جاي محكم ديگر. در جاهايي كه امكان استفاده از طناب نجات وجود ندارد در داخل سبد حمل نفر man basket كمربند خود را به قلاب جرثقيل ببنديد.
5- مهمترين خطرات
سقوط از ارتفاع : زماني كه فرد از داربست بالا يا پايين ميرود و يا در مكانهايي كه حفاظ مناسب نصب نشده است، براي جلوگيري از سقوط افراد بايد از سيستم (PERSONAL FALL ARREST SYSTEM) استفاده شود. حفاظها و موانع ايمنيTop rail/Mid rail/Guard rail دستگيره و نردههاي بالايي و مياني حتما بايد نصب شوند.
گاردريلها در طرف باز و در دو انتهاي داربست بايد نصب گردند. در صورتي كه فاصله سكو از كار بيش از 14 اينچ باشد علاوه بر گاردريل بايد از كمربند ايمني نيز استفاده شود. Top rails در فاصله يك متري از سكو نصب ميشود. Midrails بين سكو و Top rails نصب ميگردند. Toeboards روي لبه داربست به ارتفاع 15 سانتيمتر نصب ميگردد.
- برخورد سر با اشياء:
براي پيشگيري از اين خطر از كلاههاي ايمني به همراه چانه بند استفاده شود. در بالاي محل كار تور ايمني SAFETY NET نصب شود. از قرنيز TOE-BOARD براي لبههاي محل كار استفاده كنيد.
- خطر برق گرفتگي :
هنگام كار در ارتفاع و بالاي داربست مراقب تجهيزات و خطوط انتقال برق باشيد و حتما فاصله ايمن را رعايت كنيد زيرا ممكن است باعث ايجاد حوادث مهلك شود.
- ريزش داربست:
براي پيشگيري از خطر ريزش و سقوط داربست حتما از متريال مناسب استفاده نماييد. مهار Brace را بكار ببريد و لولههاي داربست را محكم و خوب ببنديد. محل استقرار داربست بايد سفت و محكم باشد. داربست بايد به سازه اصلي (ساختمان، استراكچر و..) بسته شود.
- عدم تخته پوشي:
در بكار بردن متريال داربست كوتاهي نكنيد. كاملا سطح محل كار را با تخته مناسب بپوشانيد.
6- داربستهاي معلق (Suspended scaffold)
- قبل از نصب، از محل كار بازديد كنيد وبر اساس ميزان بار وارده تجهيزات و وسايل لازم را براي كار آماده نماييد.
- حتما از افراد ماهر و باصلاحيت براي اين كار استفاده نماييد.
- از محكم بودن محل اتصال كابلها به ويژه محل اتصال كابل به داربست مطمئن شويد.
- كابل بكار رفته در اين داربستها حداقل بايد 6 برابر وزن داربست مقاومت داشته باشد.
- تمهيدات لازم براي جلوگيري از پيچ وتاب خوردن داربست در نظر گرفته شود.
- از تجمع بار و وسايل بيمورد روي داربست خودداري كنيد.
- استفاده از سيستم PFAS براي جلوگيري از خطر سقوط افراد الزاميست.
- مطمئن شويد كه تمامي تجهيزات برقي، كابلهاي برق و الكتروموتورها سالم بوده و به سيم ارت مجهز باشند.
- از قرار دادن مواد آتشگير و قابل اشتعال مانند بنزين روي داربست معلق خودداري كنيد.
- براي افزايش دامنه دسترسي در هنگام كار روي بشكه، چهار پايه، جعبه و ... نايستيد.
- وزنههاي تعادلي داربست معلق بايستي بيشتر از ماكزيمم وزن داربست باشد.
- كابلها و سيمهاي مهاري داربست معلق را به جاي محكمي مانند ستون اصلي ساختمان ببنيديد واز بستن به دور دودكش و... جدا خودداري كنيد.
- ترمز ايمني داربست معلق را هميشه قبل از كار بازديد كنيد.
- سيستم PFAS بايد به طناب نجات LIFE LINE)) بسته شود نه به داربست معلق !!
7- داربست متحرك Moving scaffold:
- هنگام جابجايي داربستهاي متحرك افراد نبايد روي داربست باشند.
- از صحت و درستي چرخها و ترمز داربست مطمئن شويد.
- سطحي كه داربست روي آن جابجا ميشود صاف، محكم و عاري از برآمدگي و فرورفتگي باشد.
- جكهاي تعادلي OUT RIGGERS)) چرخ دار بايد در طرفين داربست تعبيه شده باشند.
- از قسمت پايين داربست هل دهيد.
8- موارد مهم در داربستبندي
- پايههاي عمودي داربست يا همان لولههاي استاندارد نقش مهمي در استحكام داربست دارند كه حداكثر فاصله آنها از هم معمولا 2 متر ميباشد.
- داربست خوب داربستي است كه شما تمامي پايههاي استاندارد آن را در يك خط مستقيم مشاهده كنيد.
- بستهاي با زاويه قائم، براي اتصال لولههاي داربست در حالت عمود بكار ميروند. اكثر بار قابل قبول براي اين بستها 3/6 كيلو نيوتن ميباشد.
- لدجرLEDGER) ) لولههاي افقي هستند كه براي استوار ماندن لولههاي عمودي براي تحمل بهتر بكار ميرود؛ همچنين براي جلوگيري از خم شدن لولههاي افقي (ترانزوم) هم بكار ميرود.
- بستهاي PUT LOG COUPLER يا بست تخته براي اتصال ترانزوم و لجر بكار برده ميشوند.
- حداقل بار ايمن براي اين بستها 0/53 كيلو نيوتن ميباشد.
- ترانزوم، لوله استاندارد بيروني را به استاندارد دروني نصب ميكند. اين لوله از عرض لجر عبور كرده و محل كار را ميسازد.
- تخته داربست با طول كمتر از 5/1 متر حداقل به 2 ميله ساپورت زيري نياز دارد ولي براي طولهاي بيشتراز 5/1 متر حداقل به 3 ميله ساپورت نياز دارد.
- پين اتصال (JOINT PIN) قطعهاي است كه براي اتصال دو لوله طولي به همديگر مورد استفاده قرار ميگيرد.
- لوله اتصال SLEEVE COUPLER) ) براي اتصال دو لوله طولي به همديگر مورد استفاده قرار ميگيرد.
- بريس BRACE) ) يا همان لولههاي مهاري به شكل ضربدري به داربست زده ميشوند تا مقاومت داربست بيشتر شود.
- بريسهاي بيروني FACED BRACE) ) در هر10 متر بسته ميشوند.
- بريسهاي داخلي به لجر و در فاصله استانداردها بسته ميشود.
- بستهاي مورد استفاده در بريس از نوع SLEEVE COUPLER ميباشند.
- استفاده از بستهاي SPIGOT در بريسها مورد تاييد نيست.
- بستهاي گردان براي استفاده در زاويههاي مختلف استفاده ميشوند.
- بستها عموما از نظر جنس در دو نوع چدني و فرج هستند.
- بستها بايد بطور مرتب روغن كاري شده و در مخلوط مناسبي از گازوييل و روغن نگهداري شوند.
- بستها دو نوع هستند: 2 پيچ و 4 پيچ كه هر كدام به ثابت و گردان تقسيمبندي ميشوند.
- پلهها بهترين وسيله براي دسترسي ايمن به بالاي سكو ميباشند.
- به ازاي هر 2 متر ارتفاع، بين 6-7 پله در نظر گرفته ميشود.
- فاصله بين پله ها 25- 30 سانتيمتر بوده و عرض ورودي پلهها بين 60- 120 سانتيمتر ميباشد.
- در هر 2 متر ارتفاع و ادامه پلهها حتما يك پاگرد جهت رفع خستگي بايد در نظر گرفته شود.
- پلهها حداقل 20 سانتيمتر بوده و داراي دستگيره وحفاظ پاگير ميباشند.
- پلهها مبادي ورودي داربست بوده و علايم هشدار دهنده در آنجا جهت رويت همگان نصب ميشوند.
- در شيبهاي ملايم و بنا به ضرورت گاهي به جاي پلهها از سطح شيبدار استفاده ميشود.
- پلهها در سازههاي دايمي بطور عمود بوده و از ارتفاع 2 متر به بالا داراي پشت بند هستند.
- اگردر روي پله از تخته براي عبور و مرور بهتراستفاده ميكنيد حتما آنرا با سيم محكم ببنديد.
- تختههاي داربست روي سكو و پاگردها را پوشانده و در دو انتها داراي لب بند يا تسمه فلزي هستند.
- عرض سكو از 60- 150 سانتيمتر بسته به نوع كار تغيير ميكند.
- دو طرف و وسط تختهها بايد بر روي لولههاي داربست TRANSOM قرار گيرد.
- طول اين تختهها 4 متر ميباشد و بسته به ضخامت آنها از طول 1 الي 5/3 متر را پوشش ميدهند.
- عرض تختهها از 22/5 - 25 سانتيمتر ميباشد.
- ضخامت تختهها بسته به نوع استفاده از 32- 63 ميليمتر ميباشد.
- در كنار سكوي كار قرنيز TOE BOARD قرار گرفته و از افتادن اشياء جلوگيري ميكند. عرض تختههاي قرنيز بين 15-25 سانتيمتر ميباشد.
- فاصله بين تختهها بر روي سكو نبايد بيش از 5/2 سانتيمتر شود.
- براي اينكه تختهها در طول سكو پاگير نشوند، بايد روبه روي هم باشند اما بنا به ضرورت بين 25- 45 سانتيمتر ميتوانند همديگر را پوشش دهند.
- يك سكوي مناسب ميبايست در هر متر مربع بين 150 - 250 كيلوگرم وزن را تحمل نمايد.
- نردبان خطرناكترين قسمت يك داربست ميباشد.
- زاويه مناسب پايههاي نردبان و زمين بين 68 - 75 درجه ميباشد.
- به ازاي هر 4 متر ارتفاع، پايههاي نردبان 1 متر به عقب كشيده ميشود.
- نردبانها در اشكال مختلف ساخته ميشوند و كاربردهاي متفاوت دارند.
- حتما قبل از كار از تمام اجزاي نردبان بازرسي شود و براي كارهاي برقي از نوع عايق آن استفاده شود.
- نردبان مورد استفاده در داربست بايد فلزي و 1 متر از محل كار بلندتر باشد.
- از نردبانهاي چوبي و كوتاه براي كار استفاده نكنيد.
- بالا و پايين نردبان را به جاي محكم ببنديد.
- موقع بالا و پايين رفتن حتما صورت شما رو به نردبان باشد.
- از هر دو دست خود براي بالا رفتن استفاده نماييد.
- همراه داشتن ابزار در دست هنگام بالارفتن/پايين آمدن از نردبان ممنوع است.
- هرگز از لولههاي داربست بالا و پايين نرويد.
براي اطلاعات بيشتر به سايت داربست سيماساز مراجعه كنيد .